Tohumdan Sofranıza
  Tohum Ekimi
 

Bahçemiz de , terasımız da, balkonumuzda , hangi sebzeyi nasıl yetiştirebiliriz. Aslında hobi bahçemizde tüm sebzeler yetişir ama en çok tercih edilmesi gerekenler DOMATES, BİBER,PATLICAN,SAKATALIK, FASULYE, KABAK.

DOMATES
Anavatanı Güney Amerika olarak bilinir. Önce Avrupa'ya getirilen domatesin ülkemizde yüz yıllık bir mazisi vardır. Taze ve işlenmiş olarak en çok tüketilen sebze haline gelmiştir. Seralarda üretim yaygınlaştığından bu yana yaz- kış tazesi bulunur.
Domates B, C, E, ve k vitaminlerince zengindir. Safra kesesine, bağırsaklara ve mide suyuna olumlu tesirde bulunana domates, kan basıncını azaltır, sağlığımıza katkıda bulunur.
Öte yandan yeşil domateste bulunan �solanin� maddesi zehir etkisi ile baş ağrısı yapar, sersemlik meydana getirir. Bu yüzden yeşil, olgunlaşmamış domates çiğ yenmemelidir.

Kültüre alınmaya elverişli yapısı ile 2000 den fazla domates çeşidi üretilmiştir. Bu sayı her yıl artmaktadır. Sofralık ve endüstriye uygun çeşitler farklıdır. Sofralık cinsler sera ve açıkta yetiştirilenler olarak ayrıca gruplandırılır.

Sofralık cinsler ince kabuklu ve eti sulu olup, biftek tabir edilen çok iri cinslerden, kiraz büyüklüğündeki kokteyl domateslere kadar farklı boylardadır. Sırık ve bodur cinsleri mevcuttur. Sırık domatesleri daha verimli ve kalitelidir.

Endüstri domatesleri bazen yuvarlak ama genelde yumurta biçimi olur. Kalın kabuklu, eti nisbeten susuz olup işlenmeye elverişlidir. Bodur cinsleri daha yaygındır. Salça veya sos yapmak maksadı ile ev bahçelerinde de yetiştirilebilir.
Domateslerin olgunlaşma zamanı cinslerine ve iklime göre değişir. Meyveleri kırmızı, pembe, sarı veya turuncu renklerde olabilir.

İKLİM- TOPRAK HAZIRLIĞI

Domates bir ılık,sıcak iklim bitkisidir. Bol güneş ister. Meyvelerinin kızarabilmesi için uzun ve sıcak günlere ihtiyacı vardır. Meyve zamanı en uygun ısı 27 derece civarıdır. Çorağa dayanıklıdır. Bitkisi soğuktan korkar.
Her türlü toprakta yetişebilir. Bol gübreli, süzek ve nemini koruyan toprakları çok sever.
Toprak fide dikiminden en az 1 ay önce 25-30 cm. derinlikte bellenir. Bol miktarda iyi yanmış gübre ilave edilerek güzelce işlenir. Kolayca sulanabilmesi için karıklar halinde düzenlenir. Sıra usulü dikim yapılır. Sıra araları 80-100 cm. fide dikim aralığı ise 35-40 cm. olmalıdır.

TOHUMDAN FİDE YETİŞTİRME

Domates tohumları mart sonlarında dışarı ekilebilir. Drenajı iyi, rüzgardan korunmuş ve bol güneş alan bir yer seçilir.Yanmış ve elenmiş bol gübre ve az miktarda ince kum ilavesi ile kazılır ve güzelce işlenir.
Toprak tırmıkla iyice düzeltilir. Tohumlar seyrekçe serpilir. Üzerleri elenmiş gübre ile 1 cm. Kalınlığında örtülür. Bir tahta yardımıyla hafifçe bastırılır. Süzgeçli kova ile sulanır. İlk sulamada suyuna uygun miktarda fungisit katılır. Fideler çıkıncaya kadar aşırıya kaçmadan muntazaman sulanır.

Fidelerin gerçek yaprakları 4-5 tane olunca irilerinden başlayarak bahçıvan kaşığı ile kökleri zedelenmeden sökülür ve asıl yerlerine dikilir. Fide sökmeden önce yerleri hazır edilmeli, fidelik önceden güzelce sulanmalıdır. Söküm bittikten sonra kalan fideler tekrar sulanır.

HAZIR FİDE NASIL OLMALI

Fide alınırken koyu yeşil yapraklı, kalın ve kısa saplı,bol köklü ve kök boğumları hafif mor olanlar seçilir. Solgun, ince saplı ve aşırı uzamış fideleri almamalıdır.
Gerek fide ,gerekse tohumlar mutlaka güvenilir bir kaynaktan temin edilmelidir.
Fideleme işleri daima akşam üstü yapılmalıdır.

DİKİM VE BAKIM İŞLERİ

Fideler dikim çubuğu yardımı ile 3/2 si toprağa gömülmek suretiyle dikilir. Derhal can suyu verilir.3 gün geçmeden tekrar su verilmez. Domates, meyveleri görünmeden önce fazla sulanmaz. Bir kaç kere çapalanır. Fidelerin gövdeleri kararınca ilk çapa yapılır. Her çapada boğazları biraz daha doldurulur.

Yer domateslerinin boğazları çapalama sırasında iyice doldurularak bitkilerin yerden yükselmesi sağlanır. Çoğu yer cinsleri meyve verdikleri zaman hafif bir destekten memnun olurlar.

Sulama karıklara su doldurularak yapılır. Meyveye duran fideleri haftada bir sulamak yeter. Ya da meyve toplandıktan hemen sonra sulanır. Meyve zamanı arada bir gübre şerbeti vermek verimi çok artırır.

BUDAMA

Domateslerin verimli olması için budanması gerekir.Koltuk alma, doruk alma ve yaprak budaması yapılır. Alt yaprakların dibinden çıkan filizler daha küçükken koparılır. Böylece fideler 2-3 dal şeklinde büyütülür. Buna koltuk alma denir. Bitkinin aşırı yeşile kaçmasını önler ve sağlıklı meyveler büyütür.
Özellikle toprağa değen yapraklar bitki yetişkin bir hal alınca kesilmelidir. Bu da bitkinin hava almasını sağlar ve topraktan gelen mantar hastalıklarını azaltır.
Fazla uzayan sırık domateslerinin doruk dal uçları koparılabilir. Böylece bitki yan dallar verir.

Bitki fazla uzayıp eğilmeye başlamadan sırıkları dikilir. Fideler zedelenmeden yumuşak bağlarla sırığa bağlanır. Bitki uzadıkça bu işlem tekrarlanır. Sırıklar 2 metre boyunda 4-5 cm. Çapında olmalı ve toprağa iyice gömülmelidir. Aksi halde meyve zamanı yıkılabilir. Sırık uçları katranlanarak toprakta çürümesi önlenebilir.

HASTALIKLAR VE ALINACAK TEDBİRLER

Domatesler en çok yaprak küfü, yaprak yanığı gibi mantari hastalıklardan etkilenirler. Uzun süreli verim için mevsim sonuna kadar her 2-3 haftada bir uygun bir fungisitle ilaçlama yapılır. Hastalığın görünmesini beklememelidir.

Böcek türü zararlılar için ise ancak görüldükleri zaman ilaç yapılır.
Hastalık riskini azaltmak ve verimi yüksek tutmak için diğer sebzeler gibi domates de 3 yıl geçmeden aynı yere ekilmez.

SONBAHARDA DOMATESLER

Sonbaharda ilk soğuklar başlamadan önce kızarmamış domatesler dalları ile toplanır. Mümkünse dallar birbirine bağlanır ve hevenk halinde asılarak serin bir yerde kızarmaya bırakılır. Değilse tepsilere kağıt serilir ve domatesler birbirine değmeyecek şekilde yerleştirilir.
Çabuk olgunlaşmaları isteniyorsa yakınlarına bir kaç elma konur. Bu meyvelerden çıkan ethylen gazı domateslerin kolayca kızarmasını sağlayacaktır.

TOHUM ALMA

Kaliteli domateslerden tohum alınarak ertesi yıl yetiştirilebilir. Bunun için mutlaka ilk olgunlaşan domateslerin köke yakın, düzgün, iri, ve sağlam olanları seçilir. İşaret konur ve tamamen olgunlaşıp yumuşayınca koparılır ve tohumları dikkatle ayrılır. Süzgeçte hafifçe yıkanıp bez üzerinde kurutulur. Tamamen kuruyunca ufalanır biraz toz böcek ilacı serpilerek kağıt bir torbaya konur. Üzerine cinsi ve özellikleri yazılır . Rutubetten uzak bir yerde saklanır.

Domates tohumu uygun şartlarda 3 yıl tazeliğini korur BİBER
Biberin anavatanı Güney Amerika�dır. Dünya çapında çok sevilen biber ülkemize Osmanlı zamanında gelmiştir. Zamanla en çok yetiştirip tükettiğimiz sebzelerden biri haline gelmiştir A, B veC vitaminlerince zengindir.Özellikle yeşil biber en fazla C vitamini taşıyan sebzelerdendir.

Taze ve toz halinde çok miktarda tüketilir. Biberin salça, sos ve yemeklik olarak kullanılan pek çok farklı çeşidi vardır.
Patlıcangiller ailesindendir. Sıcak iklimlerde çok yıllık ,ülkemizde ise bir yıllık bir sebzedir. Bitki boyu 1m. ye kadar varırken kökü 75 cm. derine gider. Meyvesi sarı,turuncu, kırmızı ve mor ve yeşil renklerde olabilir.Acı ve tatlı olmak üzere iki türlüdür. Acı lezzeti ilaç yapımında geniş olarak kullanılan �capsicin� adlı madde verir.

DİKİM VE BAKIM İŞLERİ

Biber tohumu şubat-mart aylarında oda ısısında çimlendirilir. Fideler biraz büyüyünce serin bir yere alınır. Asıl yerine dikilmeden önce dışarıya alıştırılmalıdır.
Bahçeye dikim iklime göre nisan sonu veya mayıs başında olabilir.

Toprak ve iklim özellikleri domatesteki gibidir.

Biber 30-40 cm. Ara ile dikilir. Sıra araları 70 cm olmalıdır.
Başka bir usul çift sıra dikimdir. Evlekler biraz geniş hazırlanır. Biber fideleri üçgen şeklinde eşit olarak 35-40 cm. ara ile çift sıra dikilir. Fideler karşılıklı gelmez. Her fidenin karşısı boşluk olur. Evlek araları yine 70 cm. Bırakılır. Bu şekilde daha fazla ürün alındığı tecrübemle sabittir.

KÖK ÇÜRÜKLÜĞÜ

Bazı yerlerde biberlere musallat olan en önemli hastalıktır. İlaçla önlenmeyen kök çürüklüğü bitkileri tamamen yok edebilir.Bitki meyveleri üzerinde iken birden solar ve ölür. Söküldüğü zaman köke yakın sapın beyazladığı köklerin ise kahverengi ve yumuşak bir hal aldığı görülür. Bu hastalığın görüldüğü yerlerde fideler 60-70 cm. Ara ile hazırlanmış sırtlara dikilir.Sırtların yüksekliği 25-30 cm olmalı, çapa sırasında bu yükseklik korunmalıdır.

Sulama sırasında gövdelere kesinlikle su değdirmeden sıra aralarına su verilerek yapılmalıdır. Fidelerin yüzde doksanı bu şekilde kurtarılabilir.
Bunun dışında hastalıklara dayanıklı bir bitkidir. Pek ilaç istemez.

Fideler tutunca çapa işleri başlar. Biber sıkça çapalanır ve boğazları doldurulur. Meyveye duruncaya kadar fazla sulanmaz. Meyve zamanı her ürün toplamadan sonra doyasıya su verilir. Arada gübre şerbeti verilmesi verimi çok artırır.
Biber bir kere yetiştikten sonra soğuktan korkmaz. Kış soğuklarına kadar sürekli meyve verir.

PATLICAN

Anavatanı hindistan olan patlıcan çok eski bir kültür bitkisidir. Orta ve uzak doğuda binlerce yıldır tüketilir. Zamanla batı ülkelerinde de çok sevilen bir besin haline gelmiştir. Ülkemizde çok sevilen patlıcan üretiminde dünyada birinci sırayı almaktayız. Sayılamayacak kadar çok çeşitteki yemeklerinin yanı sıra turşu ve reçeli de yapılır.

Esasen tropik bir bitki olan patlıcan sıcak iklimlerde bir kaç yıl yaşar. Ancak ülkemizde yıllık bir bitki olarak yetiştirilir. Sıcak, güneşli ve rutubetli ortamları sever. Kumlu ve humusça zengin,süzek topraklarda çok iyi yetişir. Killi ve ağır topraklar uygun değildir. Gübreyi çok sever. Bol su ister. İyi sulanmayan patlıcanlar acı olur ve çabucak çekirdeklenir. Patlıcanın kökü 75 cm. Derine boyu ise 1,5 metreye ulaşabilir.

DİKİM VE BAKIM İŞLERİ

Patlıcan fideleri bol gübre ile birlikte kazılmış ve iyi işlenmiş toprağa dikilir. Derhal cansuyu verilir. Toprak karık veya tabla şeklinde hazırlanır.Sıra üstü 50 cm. Sıra araları 80- 100 cm. olmalıdır.
Fideler tutuncaya kadar sulanır. Sonrasında meyveye duruncaya kadar çok gerekmedikçe sulanmaz.. Bu arada sık sık çapalanır ve büyüdükçe boğazları doldurulur. Patlıcan çapayı çok sever. Fidelerin dorukları alınarak bitkinin yanlardan dallanması sağlanır. En alt birkaç yaprağın dibinden çıkan filizlerde koparılarak koltuk budaması yapılır.

Meyve zamanı her ürün toplamadan sonra doyasıya su verilmelidir. Arada bir gübre şerbeti verilirse meyve verimi çok artar.

TOHUM-FİDE

Patlıcan tohumu ancak sıcakta çimlenir. Tohumlar şubat �mart aylarında oda ısısında çimlendirilir. Fideler çıkınca daha serin ve aydınlık bir yere alınır. Bahçeye dikilmeden önce yavaş yavaş açık havaya alıştırılmalıdır.

Hazır fide alınacaksa mutlaka güvenilir bir yerden temin edilmelidir. Fideler kalın, morumsu saplı, bol köklü ve gerçek yaprakları mevcut, yani gelişkin olmalıdır. Patlıcan fidesi biraz zor tutar. Yetişme zamanı soğuklardan çok zarar görür. Havalar iyice ısınmadan dikim yapılmamalıdır.

Hastalıklara dayanıklıdır fazla ilaç istemez. Böcek musallat olursa her gün elle toplanmalıdır.
Çiçek zaman ilaç yapılırsa döllenmeyi önleyerek meyve kaybı yapabilir.

Hiç olmazsa üç yıl aynı yere patlıcan ekilmemelidir.

Meyveler sapları bıçakla kesilerek toplanır.

TOHUM ALMA

Tohum alınmak istenirse ilk üründen düzgün ve kaliteli bir patlıcan işaretlenir. Sonbahara kadar üzerinde bırakılır. Daha sonra dilimlenerek su dolu bir kaba konur. Suya çıkan tohumlar süzülerek kurutulur.

Salatalık Anavatanı Hindistan olan hıyar çok eskiden beri yetiştirilen geleneksel sebzelerimizdendir. Sıcak ve rutubeti sever. Seralarda kolayca yetiştiği için yıl boyu eksik olmaz. Hıyar yetişme süresi kısa olması bakımından yaz aylarının kısa sürdüğü soğuk iklimlerde bile yetiştirilebilir.

Sofralık ve turşuluk çeşitleri ayrıdır.
Kornişon denen turşuluk cinslerin kabukları kabarcıklı ve hafif dikenli, eti daha susuz ve serttir.
Sofralık cinsler çok çeşitlidir. Ev bahçeleri için hibrid çeşitler daha uygundur. Bu cinsler virüs hastalıklarına dayanıklıdır. Döllenmeden her çiçekten bir meyve verdiği için az sayıda bitkiden çok verim alınır. Yalnız her yıl taze tohum satın alınmalıdır.
İKLİM -TOPRAK
Sıcak-ılıman iklim bitkisidir. Hıyar için rüzgardan korunmuş güneşli bir yer ayrılmalıdır. Ancak gün içinde birkaç saat gölgeden rahatsız olmaz.Gevşek, süzek ve humuslu toprakta iyi yetişir. Gübreyi çok sever.
DİKİM VE BAKIM İŞLERİ
Hıyar tohum halinde veya saksıda yetiştirildikten sonra fide olarak bahçeye dikilebilir.
Saksılara mart ayında tohum ekilir ve ılık bir yerde tutulur. Her saksıda tek fide büyütülür. Havalar ısınmaya başlayınca fideler yavaş yavaş dışarı alıştırılır. İklim durumuna göre nisan sonundan itibaren dışarı ekilebilir.
Toprak bolca yanmış gübre ile beraber çok iyi işlenmeli, toprak güzelce ufalanmalıdır.
İşlenmiş ve hazırlanmış toprak 1 metre genişliğinde evleklere ayrılır.İçerisine 50 cm. aralıklarla çift sıra ocaklar açılır. Ocaklara tekrar ikişer avuç yanmış gübre atılır ve çapa ile toprağa karıştırılır.
Tohumla ekimde her çukura 2 cm. derinlikte 3-4 tohum ekilir ve toprak hafifçe bastırılır. Sulamak gerekmez. Fideler çıkınca en kuvvetli 1-2 fide bırakılır, kalanı sökülür.
Saksı içindeki fideler ise toprakları döktürülmeden çıkarılarak çukurlara dikilir ve dikkatle sulanır. Fideler 7-8 cm olunca ilk çapa yapılır. Kılcal köklerin zarar görmemesi için fazla derin yapılmamalıdır. Sonraki çapalarda fidelerin boğazları hafifçe doldurulur. Fideler 6-7 yapraklı olunca tepe filizi koparılarak bitkinin yan dallar vermesi sağlanır.
Hıyar yerde yetiştirildiği takdirde meyveleri çamurlanabilir veya dallarına basılırsa acılaşması kaçınılmazdır. Çardakta yetiştirmek en iyisidir. Böylece hem yer kaybı olmaz hem de bitki daha verimli olur.
Bitkiler uzamaya başlayınca sırıklarla 2 m. yüksekliğinde geçici bir çardak yapılır ve ipler gerilerek fidelerin bunlara sarması sağlanır.
Hıyar meyve dökmeye başlamadan önce fazla sulanmaz. Meyve zamanı ise düzenli olarak sulanmalı, toprağı daima nemli olmalıdır. 2-3 günde bir sabah veya akşam sulanır. Arada bir verilecek gübre şerbeti verimi çok artırır.
Hıyar mantar hastalıklarına çok çabuk tutulur. Tedbir olarak fide zamanından itibaren her 2 haftada bir mantar ilacı yapılır. Özellikle fazla yağış olduğunda hemen peşinden ilaç yapılması çok iyi olur.
Sonbaharı ılık geçen yerlerde turfanda hıyar yetiştirmek için ağustos başlarında yeniden tohum ekilebilir.
FASULYE (Phaselus vulgaris)
Fasulye anavatanı olan Amerika kıtasından dünyaya yayılmıştır. Ülkemizde birkaç yüzyıldan beri sevilerek tüketilir. Amatör bahçelerde daha çok taze tüketim maksadıyla yetiştirilir. Binlerce çeşidi olan fasulye sırık ve oturak olarak iki ana grupta toplanır. Çeşitli yörelere, hatta farklı ülkelere has yüzlerce fasulye çeşidi vardır.

BODUR FASULYE (Oturak veya yer fasulyesi)
Oturak fasulye erken ürün verir. Çok lezzetli türleri vardır.Sırık gerektirmediği için pratiktir. Rüzgar alan bahçelerde yetiştirilebilir. Fakat verimi sırık fasulyesine göre oldukça düşüktür. Hasat zamanı kısa sürer. Devamlı ürün alabilmek için mevsim boyunca birkaç kere ekilmesi gerekir.
SIRIK FASULYESİ
Sarmaşık türü bu fasulye cinsi 2-3 metre boylanabilir. Büyüme sırasında sağlam sırıklara sardırılır. Bol ürün verir. Hasat zamanı bodur cinslere göre daha uzun sürer. Rüzgar almayan yerlerde daha iyi yetişir.
İKLİM-TOPRAK
Ilık, sıcak iklim bitkisi olmakla beraber hasat süresi kısa olduğu için soğuk iklimlerde de yetiştirilebilir. Böyle yerlerde soğuklar tamamen geçince ekilir, yaz bitmeden bolca ürün alma imkanı olur. Sıcak iklimlerde ise yıl boyunca defalarca ekilebilir.
Fasulye organik maddelerce zengin, çabuk ısınan,killi, kumlu ve geçirgen toprakları sever. Sert, ağır ve kireçli topraklarda iyi yetişmez.
TOHUM
Fasulye tohumu alınırken maksada uygun olmasına dikkat edilmelidir. Barbunya gibi bazı cinslerin hem tazesi hem de kurusu yenebilirken, kuru fasulye cinslerinin çoğu taze haldeyken son derece kılçıklı veya parşömenli olup taze tüketilmeye elverişli değildir.
Halk arasında kırk günlük fasulye olarak bilinen bir cins çok çabuk hasada gelir. İlkbaharda turfanda yetiştirmeye elverişlidir. Oturak fasulyeler de erkencidir.Güz fasulyeleri ise erken ekilse dahi oldukça geç ürün verirler.
Bu yüzden tohumlar güvenilir yerlerden temin edilmelidir. Fasulye mümkünse bir defada değil, mevsim boyunca fasılalar halinde ekilir. Erken ilkbaharda, yaza doğru ve yaz sonlarında üç kerede ekilirse bahçeden uzun zaman körpe ürün alınabilir.
TOPRAK HAZIRLIĞI VE TOHUM EKİMİ
Fasulye ekilecek alan metrekare başına bir kova iyice yanmış çiftlik gübresi ile güzelce kazılır ve işlenir. Toprak hazırlığı 1-1,5 ay önce yapılmalıdır. Ekimden önce sıralar (karık) hazırlanır. Tohum ekimini sıra üzerine yapmak bakım ve sulama açısından daha kullanışlı olacaktır. Sırık fasulyelerinde her sıra arası 70 cm olmalıdır.Sıra üzerlerine 30-40 cm ara ile açılan ocaklara yarımşar kürek gübre atılır ve çapa ile karıştırılır. Her çukura kaliteli 4-5 tohum atılır. Ekim derinliği de 4-5 cm olmalıdır.
Oturak fasulyelerde sıra araları 50-60 cm bırakılır. Sıra üzerlerine tohumlar 10 cm ara ile tek tek ekilir.
Sırık fasulye daha çok gübre ister. Bunlara yer fasulyelerinden 2 kat fazla gübre verilmelidir.
BAKIM İŞLERİ
Fasulyeler çimlenip, gerçek yaprakları görününce çapa işleri başlar. Her çapalamada fidelerin boğazları doldurulur. İki çapa yeterli olur. Kol vermeye başlayınca sırık fasulyelere 2-3 metre uzunlukta sağlam sırıklar çakılır.
SULAMA
Fasulye çiçeğe duruncaya kadar fazla sulanmaz. Yine de aşırı sıcak ve kurak havalarda fideler susuz bırakılmamalıdır. Çiçeklenen ve meyveye duran fasulyeler artık düzenli sulanır. Kökü kurumadan her 4-5 günde bir doyunca su verilir. Her ürün toplandıktan sonra mutlaka sulanır. İki haftada bir sulama sırasında gübre şerbeti verilirse verimi çok artar.
HASTALIK VE ZARARLILAR
Hastalıkları önlemek için her yıl aynı yere ekim yapılmaz. Münavebe için bir yıl domates, ertesi yıl lahana, karnabahar gibi kış sebzeleri, üçüncü yıl fasulye ekilebilir.Hastalıklara dayanıklı ve ilaçlı tohum kullanılır. Yaprak bitlerine karşı ev yapımı ilaçlar kullanılabilir. Mantar hastalıklarına karşı gerekirse bakırlı ilaçlar kullanılır.

KABAK

Lezzetleri ve kullanım alanları farklı cinsleri vardır. Çeşitli tatlı ve yemekler yapılan kış kabaklarında bol miktarda A vitamini bulunur. Sakız kabağı gibi körpe yenen cinsler ise hazmı kolay ve düşük kalorili oluşu ile perhiz ve diyet listelerinde sıkça kullanılır.
Kabak cinslerinde iklim ve toprak istekleri benzer özellikler gösterir. Ilık ve sıcak iklimleri sever. Soğukta çabucak bozulur. Humusça zengin, gevşek ve hafif kumlu topraklarda çok güzel yetişir.
SAKIZ KABAĞI VE BENZER TÜRLER
Yazın dışarıda, kış aylarında ise seralarda yetiştirildiği için yıl boyunca körpe olarak tüketilir. Uzunca, cinsine göre beyaz, koyu yeşil veya çizgili olabilir.
EKİM VE BAKIM İŞLERİ
Kabak tohumları soğuklar geçtikten sonra doğruca dışarı ekilebilir. Erken ürün alınması isteniyorsa plastik torba veya saksılara erkenden ekilir ve ılık bir yerde çimlendirilir. Fideler havalar ısınınca dışarı ekilir. (İstanbul şartlarında tohumlar mart ayında içeri, nisan sonlarında ise dışarı ekilebilir.) Dışarıya fazla erken ekimlerde tohumlar çürür, çıkabilen fideler soğuklardan çok zarar görür.
Bol güneşli ve rüzgar almayan bir yer seçilir. Toprak bol gübre ile beraber derince kazılır ve işlenir. Bir metre aralıklı sıralar hazırlanır. Her sıranın üzerine birer metre ara ile 30�ar cm genişlik ve derinlikte çukurlar açılır. Üst toprak bir tarafa ayrılır. Bu toprak bir kürek gübre ile karıştırılır ve tekrar çukura boşaltılır. Çukura 2-3 cm derinlikte 3-4 tohum ekilir. Tohumlar filizlenince en kuvvetli tek fide bırakılır, diğerleri sökülür. Fideler 2-3 gerçek yaprak çıkarınca dikkatle çapalanır. Bir süre sonra ikinci çapa yapılır. Her seferinde fidelerin boğazları doldurulur. Sakız kabağına iki çapa yeter. Fideler lüzum oldukça aşırıya kaçmadan sulanır.
Çok sık sulanan kabaklar yeşile kaçar ve meyve verimi düşük olur. Kabağın su isteği sabah saatlerinde yapraklarının pörsük halde oluşundan anlaşılır. Bu durumda doyasıya su verilir.
Amatör bahçelerde yetiştirilen 3-4 ocak kabak bir ailenin ihtiyacını bol bol karşılar. Bol verim için kaliteli ve taze tohum kullanılmalıdır.
Kabaklar istenilen büyüklüğe ulaşınca sapları bıçakla kesilerek toplanır.
YENİ ÜRÜN
İlkbaharda ekilen kabaklar yaz sonlarına doğru verimi düşer. Bitkileri bozulmaya yüz tutar. Taze ürün için temmuz sonlarında yeniden kabak tohumu ekilir. Sıcaklarda çabucak olgunlaşan fideler sonbahar boyunca körpe meyveler verir.
HASTALIKLARLA MÜCADELE
Kabak mantar hastalıklarına karşı eğilimlidir. Külleme, pas gibi hastalıklar kabak bitkisini sık sık rahatsız eder. Yapraklar bozulur, meyvelerde şekil ve renk bozukluğu, üzerinde kabarcıklar görülür. Verim çok azalır. Tedbir için bitkiler henüz fide halinde iken mantar ilacı (fungicide) ile ilaçlanır. İşlem her 3 haftada bir tekrarlandığı takdirde bitki uzun ve verimli bir mevsim geçirir.Bu arada, fideler büyürken yabani ot mücadelesi yapılır. Sonraları bozuk ve hastalıklı yapraklar vakit geçirmeden temizlenir. Kabakta böcek ilacı kullanmaya lüzum yoktur.
BAL KABAĞI
Bakım ve yetiştirme özellikleri sakız kabağına benzer. Aradaki farklar:
Sıralar en az 2,5 metre aralıklarla hazırlanır. Sıra üzerine 1�er metre ara ile açılan çukurların genişlik ve derinliği 40- 45 cm olmalı, gübre miktarı da daha fazla tutulmalıdır. Balkabağı gibi kışlık cinsler meyve tuttuktan sonra fazla sulanmaz.
Kışlık kabakların olgunlaştığını anlamak için tırnak ucu ile hafifçe kabuğuna bastırılır. Batmıyorsa koparılmaya hazır demektir. Ürün lüzumundan erken koparılırsa çok dayanmaz, çürür. Fazla geç kalındığı taktirde soğuklar zarar verebilir. Kabak bitkiden bıçakla kesilerek ayrılır. Taşınırken vs. sapının kopmamasına dikkat edilir. Aksi halde kabak çürüyebilir. Toplanan kabaklar 1-2 hafta dışarıda kuru bir yerde bekletilir. Bu zaman zarfında kabakların kabukları sağlamlaşır, yaralı yerleri tamir olur. Balkabağı fazla soğuk olmayan rutubetsiz bir yerde depolanır.
KABAK ÇİÇEĞİ
Bazı yörelerde kabak çiçeğinden çok lezzetli dolmalar yapılır. Dolma için sabah erkenden çiçekler henüz açıkken toplanır. Her tür kabağın çiçeği kullanılabilir. Meyvesiz çiçeklerin toplanmasına dikkat edilmelidir.
SÜS KABAKLARI
Çok ilginç renk ve şekillerde minyatür kabaklar çardaklara sarılarak yetiştirilir. meyveleri iyice olgunlaştıktan sonra koparılır. Bir süre dışarıda bekletilir. Daha sonra iç mekanlarda süs ve dekor malzemesi olarak kullanılır.
 
  Şimdiye kadar 63694 ziyaretçi burdaydı!  
 
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol